-
Badanie uczestnictwa w kulturze mieszkańców Elbląga i powiatu elbląskiego
Badanie dotyczyło życia kulturalnego mieszkańców Elbląga i Powiatu Elbląskiego. Nasz region po zniesieniu dawnego podziału administracyjnego, w którym Elbląg był miastem wojewódzkim, nie uległ, co prawda, jakieś gwałtownej degradacji kulturalnej, jednak zmiana statusu w połączeniu z wciąż utrzymującą się wysoką stopą bezrobocia, wydatnie wpływa na powszechną wśród mieszkańców opinię o kulturalnym niedorozwoju i kompleksie prowincji.
W badaniu zwróciliśmy uwagę na funkcjonowanie lokalnych instytucji kultury. Interesowało nas zarówno to, jak takie placówki lokują się w kulturalnej ofercie regionu, na ile są zdolne konkurować z ponadlokalną kulturą oferowaną i promowaną przez media, jak i to, jak widzą ich rolę i znaczenie respondenci badania ankietowego.
Podstawowe znaczenie miała dla nas aktywność kulturalna mieszkańców regionu oraz odpowiedź na pytanie, na ile zależy ona od lokalnej specyfiki, a na ile wynika z ekspansji mediów i bujnego rozwoju komercyjnej popkultury oraz w jakim stopniu pokrywa się ze stereotypem "Polski prowincjonalnej". Przez aktywność kulturalną rozumieliśmy korzystanie z usług instytucji kultury i użytkowanie mediów oraz uprawianie twórczości własnej. Założyliśmy, że wysoka aktywność kulturalna przejawia się w systematycznym korzystaniu ze zróżnicowanej oferty medialnej oraz z oferty instytucji kultury. Niski standard owej aktywności wyrażałby się natomiast w sytuacji, kiedy kontakt z kulturą sprowadza się do oglądania telewizji, ewentualnie słuchania radia i sporadycznego czytania prasy codziennej.
W obszarze naszego zainteresowania znalazły się także preferencje kulturalne respondentów. Odpowiedzi na pytania o preferencje uzupełniły wiedzę na temat aktywności kulturalnej i pozwoliły rozeznać się, jaki poziom i segment kultury jest najczęściej przez respondentów wybierany. Wybór dotyczył zarówno najczęściej odbieranych mediów elektronicznych, najczęściej czytanych tytułów prasowych, jak i konkretnych treści kultury (muzyka, filmy, książki).
Zasadniczym celem badania było ustalenie aktualnej charakterystyki uczestnictwa w kulturze mieszkańców regionu ? w tym prześledzenie relacji między aktywnością lokalnych placówek, a wpływem kultury medialnej, obecność i specyfika lokalnych środowisk wzorcotwórczych, bądź pretendujących do takiej roli oraz skala wykluczenia socjokulturowego.
Podstawowym narzędziem badania był wywiad skategoryzowany oparty na ankiecie złożonej z pięciu segmentów, które dotyczyły kolejno: danych rozmówcy, wyposażenia gospodarstwa domowego, aktywności kulturalnej respondenta, preferencji kulturalnych respondenta i oceny lokalnych instytucji kultury. Pytania ankiety były przeważnie pytaniami zamkniętymi według wzorca tzw. kafeterii, czyli zawierały propozycję ewentualnych odpowiedzi. Zdecydowaliśmy się na taki typ ankiety, ponieważ był on bardzo często stosowany w podobnych prowadzonych w przeszłości badaniach i pozwalał szybko uzyskać wyniki. Przeważyły zatem względy organizacyjne. Wybrana została próba udziałowa (wywiady z respondentami o określonych z góry cechach: miejsce zamieszkania, wiek, wykształcenie, status społeczno-zawodowy).
Koniecznym uzupełnieniem były indywidualne wywiady z dyrektorami placówek kulturalnych regionu, w których rozmówcy sami określali znaczenie podległych im instytucji dla życia kulturalnego regionu.
Badania objęły osoby od 15. roku życia mieszkające na terenie grodzkiego i ziemskiego powiatu elbląskiego. Zebrano 625 ankiet. Mieszkańców Elbląga było 439, mieszkańców powiatu ziemskiego 186. Kobiet było 53 %, mężczyzn 47 %. Respondentów dobieraliśmy kierując się ich statusem społecznym i tożsamością środowiskową. Za istotne wskaźniki uznaliśmy wykształcenie i wiek respondentów, ponieważ właśnie one w najwyższym stopniu warunkują specyfikę uczestnictwa w kulturze.Efektem przeprowadzonych badań jest książka autorstwa Jacka Nowińskiego - Dyrektora Biblioteki Elbląskiej i Mirosława Pęczaka - gospodarza elbląskiego SALONU POLITYKI, socjologa kultury i dziennikarza Polityki. Opracowana analiza nosi tytuł "Co się lubi, co się ma. Uczestnictwo w kulturze. Elbląg i powiat elbląski". Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Operacyjnego Obserwatorium Kultury
Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach
Programu Operacyjnego Obserwatorium Kultury